RESMİ ORGANİZASYON VE YÖNETİM TEORİSİ: FAYOLİZM

Prof. Dr. Coşkun Can Aktan

 

Taylor’u takiben yönetim bilimi alanında önemli katkıları olan bir diğer isim Henri Fayol’dur. Taylor esasen küçük organizasyonlarda üretimde etkinlik için bilimsel yönetimin ilkelerini ortaya koyarken, Fayol daha büyük ve kompleks organizasyon yapılarında yönetimin nasıl olması gerektiği ile ilgilenmiştir. Fayol yönetimde; planlama, organize etme, koordinasyon ve kontrol fonksiyonlarının önemi üzerinde durmuştur. Fayol yönetim ile ilgili bazı temel ilkeleri de ortaya koymuştur.

 

FAYOLİZM: TEMEL ÖZELLİKLER

 

 
  •   Büyük ölçekli organizasyonlar (devlet) için önerilmiştir.

  •   İşbölümü ve uzmanlaşmaya dayalı organizasyon ve yönetim yapısı.

  •  Otorite ve sorumluluk: Yönetimin otorite ve sorumluluğa sahip olması.

  •  Disiplin.

  •  Emir Ünitesi: Çalışanların bir kişiden emir almaları ve o çerçevede çalışmalarını sürdürmeleri.

  • Yön Ünitesi: Organizasyonda birimlerin tek bir amaç ve planının mevcut olması.

  • Organizasyonun çıkarlarının her şeyin üstünde tutulması.

  • Çalışanlara adil bir ücret ödemesi yapılması.

  • Merkeziyetçilik: Organizasyonda kararların merkezden alınması (Merkezi yönetim).

  • Düzen: Organizasyonda her şeyin yerli yerinde ve düzen içinde yapılması.

  • Çalışanlara adalet ve eşitlik ilkeleri çerçevesinde davranılması.

  • Personelin istihdamında ve yönetiminde istikrarlı olunması; sık sık işten çıkarmaların söz konusu olmaması.

  • Çalışanların teşebbüs gücü ve yaratıcılığının ön plana çıkarılması.

  • Esprit de Corps (İşbirliği ruhu); organizasyonda birlik duygusu içerisinde birlikte çalışma isteği (Birlikten güç doğar ilkesi)

 

 

 

 

Kaynak:

Coşkun Can Aktan, Değişim Çağında Yönetim, İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2004.

Coşkun Can Aktan, Değişim ve Yeni Global Yönetim, İstanbul: MESS Yayını, 1999.