EKİP ÇALIŞMASI VE ÇATIŞMA YÖNETİMİ

Prof.Dr.C.C.Aktan

Ekip çalışması yaparken ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklar ya da çatışmaların yönetimi de önemli bir konudur. Yönetim biliminde Çatışma Yönetimi (Conflict Management) olarak adlandırılan bu konuyu kısaca incelememizde yarar bulunmaktadır.

Çatışma yönetimi, genel olarak bir organizasyon üyeleri arasında ya da daha özel olarak belirli bir ekip çalışması içerisinde işle ilgili ve/veya kişilik özelliklerinden kaynaklanan sorunları ve olayları inceler ve bu anlaşmazlıkları ortadan kaldırmanın yollarını araştırır. Başlıca çatışma türlerini kısaca şu başlıklar altında toplayabiliriz:

Kişisel çatışma. Kişinin iş tanımında ve rolündeki belirsizlik olması durumunda ortaya çıkar. Aynı zamanda, kişinin yeteneklerinin üzerinde kendisinden iş yapmasının istenmesi halinde bu tür kişisel çatışmalar gündeme gelebilir.

Kişilerarası çatışmalar. Yönetici ile çalışanlar arasındaki sürtüşmeler ve çatışmalar (dikey çatışma) olabileceği gibi aynı statü ve konumdaki kişiler arasında da çatışmalar olabilir.

Ekip çalışması içindeki çatışma. Belirli bir amaç için oluşturulmuş olan çalışma grubunun üyeleri arasındaki çatışmadır.

Çalışma grupları arasındaki çatışmalar. Farklı amaçlar için oluşturulmuş ekip çalışmaları arasında da çeşitli nedenlerden kaynaklanan çatışmalar olabilir.

Departmanlar arası çatışmalar. Organizasyonda departmanlar arasında da çeşitli çatışmalar olabilir.

Görüldüğü üzere bir organizasyonda çok çeşitli nedenlerle ve çok çeşitli seviyelerde çatışmalar ortaya çıkabilmektedir.

Şimdi bir başka konuya geçelim ve şu soruyu cevaplamaya çalışalım: Organizasyonda anlaşmazlıklar ve çatışmalar olması her zaman organizasyona zarar verir mi? Önemle belirtelim ki, organizasyonda bazı çatışmalar ve anlaşmazlıklar organizasyon içerisindeki rekabetten ve dinamizmden kaynaklanır. Bu organizasyonda farklı görüşlerin olduğu anlamına gelir. Organizasyonda çatışmaların olması başlıca şu yararlar sağlar:

Üstün nitelikli yeni fikirlerin ortaya çıkmasına yardımcı olur.

Medokratik davranışı yok eder.

Organizasyonda mevcut sorunlar kendiliğinden ortaya çıkar.

Organizasyonda yeni vizyon ve misyon oluşumuna katkıda bulunur.

Organizasyonda iletişimsizliği ortadan kaldırır.

Organizasyonda çatışmaların sağlayacağı bu yararlar dışında asıl önemli olan çatışmaların organizasyonda ciddi bazı sorunlara yol açmamasıdır. Organizasyon içindeki anlaşmazlık ve çatışmalar stres, depresyon, ruh sağlığının bozulması, verimliliğin azalması, güvensizlik, şüphecilik, işten ayrılma ve saire sorunlara neden olur.

Önemli olan organizasyonda optimal düzeyde bir çatışmaya sahip olmak ve mevcut çatışmaları uygarca çözüme kavuşturmaktır. Optimal çatışma kavramını bir şekil üzerinde açıklayabiliriz. Organizasyonda F noktasına kadar çatışmaların olması halinde bu organizasyonda performans üzerinde olumsuz değil, aksine olumlu bir etkide bulunabilir. Çatışmaların daha fazla artması halinde ise organizasyonel performansta azalma görülür.

Organizasyonda ortaya çıkacak anlaşmazlıklar ve çatışmaların çözümünde ise başlıca şu yollar izlenmelidir (Hendricks, 1991.):

Oylama mekanizmasından istifade ederek anlaşmazlıklar çözüme kavuşturulmalıdır.

Organizasyonda bir araya gelerek problemlerin tartışılması ve çözüme kavuşturulmasına çaba sarfedilmelidir.

Aralarında anlaşmazlık olan bireylerin tartışmalarda kendilerini eşit olarak temsil etmelerine imkan sağlanmalıdır.

Yönetici, aralarında anlaşmazlık olan birey ya da gruplara aktif olarak dinlemelidir.

Yönetici, tarafları dinledikten sonra ortaya çıkan gerçek sonuç ile ileri sürülen iddia ve düşünceleri birbirinden ayırmalıdır.

Anlaşmazlık askıda bırakılmamalı ve sonuçlandırılmalıdır.

 

Kaynak: C.C.Aktan, 2000'li Yıllarda Yeni Yönetim Teknikleri, (4), Sinerjik Yönetim, İstanbul: TÜGİAD Yayını,1999.

tsburg Press, 1973. [ Tabloyu şu kaynaktan aktarmış bulunuyoruz: Robert Kreitner, Management, Boston: Houghton Mifflin, Co. 1995, s. 479.]