Kurumsal Kültür

WWW.CANAKTAN.ORG

KURUM KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ

COŞKUN CAN AKTAN & HASAN TUTAR

 

Kurum kültürü, kuruma ve kurum çalışanlarına ait soyut ve somut, formel ve informel değerler bütünüdür. Soyut ve informel olması yazılı bir metin haline getirilemeyeceğini göstermez. Aksine kültürün somut ve formel yanı, kültürü oluşturan unsurların belirlenebileceğini, farklı kültürlerden ayrılan yönlerinin tespit edilebileceğini ve tüm kültürel özelliklerin çerçevesinin çizilebileceğini gösterir.

Kurum kültürü soyut ve informel yönüyle, kurum çalışanlarının zihinlerinde, düşüncelerinde, bilinç ve belleklerinde yer alan inanç ve değerlerdir. Kültürü oluşturan logolar, vizyon ve misyon bildirgeleri, kurumsal tasarım gibi faktörler ise, kurum kültürünün somut ve formel yönünü ortaya koyar.  Kurum kültürü, düzenli bir şekilde tekrarlanan veya ortaya çıkarılan davranış kalıpları şeklindedir ve grup üyeleri tarafından paylaşılabilir bir özelliğe sahiptir.

Kurum kültürünün bir diğer özelliği, oluşturulması gibi değiştirilmesinin de çok zor ve uzun bir zamanı gerektirmesidir. Bu nedenle kurumsal kültürde bir değişim gerekli olduğunda, kültürün bütünü yerine onu oluşturan unsurların değişimi yoluna gidilir. Ancak kültürel öğelerin oluşumunda, insanlararası duygusal ilişki önemli rol oynadığı için, kültür değişimine karşı genellikle direnç gösterilir.

Yukarıda açıklananların yanında, muhtelif yazarların üzerinde fikir birliğine vardıkları kurum kültürünün özelliklerini dört ana grupta toplayabiliriz (Eren, 1998:140):

Kurum kültürü öğrenilmiş veya sonradan kazanılmış bir olgudur. Kültür bir kurumun geçmiş dönemlerde başarılı görevler yapmış olan ve halen görevde bulunan üst kademe yönetici ve liderlerinin öncülük ettiği norm ve davranışlarla ortaya çıkar ve tüm üyeleri etkiler. Böylece üyeler kurumsal kültürü oluşturan inanç, tutum, norm, değer ve davranışları öğrenir ve kazanırlar.

Kurum kültürü, grup üyeleri arasında paylaşılan değerler bütünüdür. Kurumsal kültür her kurum için ayrıcı bir nitelik taşıyan, kurumun kendi özelliklerinin ortak ürünüdür. Kurum çalışanları bu ortak ürüne inanmalı, saygı duymalı, onun yaşaması ve geliştirilmesi için yeni katılanlara mesaj iletmeli, hikâyeler anlatmalı, geçmiş tecrübelerini aktararak paylaşmalıdır.

Kurum kültürü somut ve soyut değerler bütünüdür. Kurum kültürü, Schein’e göre üç katmana ayrılarak incelenir. Her katman, kültürün yansıması ve anlaşmasına katkıda bulunur. Birinci katman fiziksel düzen ve sosyal çevredir. Üretimde kullanılan teknoloji, iş akışı, iş düzeni, ofis düzeni, konuşulan dil, toplantı odası düzeni, toplantıları yapma ve tartışma düzenidir. Buna “üst katman diyoruz. Orta katmanda ise, davranışlara rehber olan ve sorun çözüm yollarını oluşturan değer yargılarını görmekteyiz. Grup üyeleri bu değer yargılarını birbirlerine aktarırlar ve aşılarlar. Alt katmanda ise, kurumda genel kabul görmüş varsayımlar vardır. İnanç ve değerlerin oluşmasında bu varsayımların tüm üyelerce bilinmesi ve farkında olunması gerekir. (Schein,1992)

Kurumsal kültür, düzenli şekilde tekrarlanan davranışsal kalıplardır. Kültürün öğrenilmesinde, yayılmasında birbiri ile ilişkili, birbirini tamamlayan ve anlamlı hale getiren davranışsal kalıplar önemlidir; çünkü kültür, inanç sistem ve değerlerin sonucunda ortaya çıkan üyelerce sergilenen, kendi içinde bir bütünleşik sistem oluşturan davranış kalıplarından oluşmaktadır. Kurum kültürü ya süreç içinde öğrenilir veya kurumsal irade tarafından yukarıdan aşağıya doğru empoze edilen değerler dizgesi şeklinde bir özellik gösterir. Bir kültürün kurumsal kültür özelliğinde olabilmesi kısaca kurumsallaşabilmesi için benimsenmesi ve kabul edilmesi, kısaca içselleştirilmesi gerekir.

                                                              © COPYRIGHT 2006, C.C.Aktan

Tüm hakları saklıdır. Bu web sayfasında Coşkun Can Aktan'ın editörlüğünü yaptığı  Kurumsal Kültür (Ankara: SPK Yayını, 2006) adlı kitabın bir kısmı yeralmaktadır. Bu web sayfasındaki bilgilerden yararlanıldığında bilimsel araştırma etik ilkeleri gereğince kaynak gösterilmesi gerekir.  Bu web sayfasındaki metinlerin tamamı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince yazılı izin alınmaksızın hiç bir şekilde kullanılamaz.