Kurumsal Kültür

WWW.CANAKTAN.ORG

   KURUM KÜLTÜRÜNÜN FONKSİYONLARI

COŞKUN CAN AKTAN & HASAN TUTAR

 

Kurumların kültürünü oluşturan somut ve soyut tüm unsurlar, kurumsal işleyişte fonksiyon görür. Kurumsal kültürün başlıca fonksiyonlarını şu şekilde özetleyebiliriz:[1]

Öncelikle kurum kültürü, kurumsal verimlilik ve etkinliği arttırmaya katkı sağlayan bir motivasyon aracı olmak gibi fonksiyona sahiptir. Kurum kültürü ortak değer, norm ve davranışlar aracılığıyla sosyal tatmin duygusu yaratarak, bireyin motivasyonunu arttırır. Kurumda aidiyet duygularını güçlendirir. Çalışanların aidiyet hislerini güçlendirmenin önemli aracı olan kurum kültürü sayesinde iş tatmini artar, çalışma barışı ile kurumsal verimlilik ve etkinliğin artması sağlanır.

Kurum kültürü sayesinde çalışanların birbirleriyle etkileşimi artar. Etkileşim, sadece kurumun iç çevresiyle sınırlı kalmaz; onun dış çevresiyle etkileşimini de artırarak, kurumsal iletişimin etkinliğini artırır.

Kurum kültürünün bir diğer önemli fonksiyonu, kurumu diğerlerinden farklı kılarak, kurum çalışanlarına bir kimlik duygusu kazandırmasıdır. Kimlik duygusu kazanan bireyler, kendilerini çalıştıkları kuruma ait hissederler, kurumsal bağlanma ve sadakat duyguları gelişir. Bu fonksiyon onlara aynı zamanda bir benlik duygusu kazandırır.

Kurum kültürü, bir kurumsal biçimlendirme aracıdır. Kurumsal normlar çerçevesinde çalışanların davranışlarını biçimlendirir; moral ve güdüleme aracı olarak, kurum misyonuna bağlılığı arttırır. Çalışanların kurumsal sadakatlerini güçlendirir; kurum lehine özveride bulunma, kurumsal vatandaşlık duygularının güçlendirilmesi gibi pozitif bir fonksiyon görür. 

Kurum kültürü, önceden bilinen kural, kaide, normlar vasıtasıyla kurum çalışanlarının güven içinde iş tatmini bulacakları huzurlu bir çalışma ortamı sağlar. Kurum kültürünün olmaması durumunda, kimin neye veya hangi kurala uyacaklarının açık olmamasının getireceği belirsizlik, kurumsal çatışmalara veya gerilimli bir ortamda çalışma gibi negatif bir fonksiyonun ortaya çıkmasına neden olur.  Geliştirdiği bazı standart uygulamalar ve süreçler yardımı ile kurumsal çatışmaları azaltır. Bu yönüyle kurum kültürü, kurumsal sorun ve çatışmaların  çözüm aracıdır. (Brown, 1995: 861)

Kurumlar maddi, beşeri ve fiziksel sistemlerdir. Bir sistem kendisini oluşturan unsurların uyumluluğu ölçüsünde etkin işler ve kurumsal sinerji ortaya çıkarılabilir. Kurumsal sinerjinin ortaya çıkarılabilmesi için, fiziksel unsurların soyut değerlerle birleştirilmesi gerekir. Bu ancak kurumsal kültür sayesinde başarılabilir. Aksine, bu fonksiyonun emir ve talimatlarla, yetki ve sorumluluk paylaşımıyla başarılması söz konusu değildir.  

Kurumsal kültür değere dayalı olduğu için, bir kontrol mekanizması fonksiyonu görür.  Çalışanların belirli standartları, normları ve değerleri anlamalarına ve böylece kurumsal amaç ve hedefler doğrultusunda kendilerinden beklenen davranışları sergileyerek başarıya ulaşmaları konusunda daha kararlı ve tutarlı olmalarını sağlar.

Kurum kültürü, iş yapma süreç ve yöntemlerine standart uygulamalar ve kurallar getirerek, kurumsal verimliliği arttırır. Kültür aynı zamanda kurumda önemli bir kurumsal sosyalleşme aracıdır. Yeni elemanların bilgi, beceri ve davranışlar kazanmalarına imkân tanıyarak, yetişme ve gelişmelerine yardımcı olur.

Kurum kültürü, kurumda manevi bir koordinasyon aracıdır. Kurumsal amaçlar doğrultusunda, kurumsal hedeflere ulaşmada pozitif bir fonksiyon görür. Kurum kültürü aynı zamanda her tür kurumsal belirsizlikleri ortadan kaldırarak “hedeflerle yönetim” gibi çağdaş bir yönetim uygulamasına katkı sağlar. 

Kurumsal kültürün yukarıda sayılan fonksiyonları görebilmesi için, kurum çalışanları tarafından içselleştirilmesi gerekir. Kurumsal kültür, ancak kurumsal değer ve normların benimsenmesi ile söz konusu fonksiyonları yerine getirebilir. Kültürün içselleştirilmesi, kurum kültürünün, kurum çalışanlarının inanç ve değerlerini temsil etme yeteneği ile sağlanabilir. Zira çalışanlar, kurum kültürünün kendi inanç ve değerlerini temsil ettiği ölçüde ona saygı ve bağlılık gösteriler. 


 

[1] Kurum kültürünün fonksiyonları konusunda bkz: Özdevecioğlu, 1995:125-126; Özalp ve Kırel, 2000:109; Eren, 2001:168-169; Şişman, 1994:146.; Greenberg ve Baron, 1995:540 ; Vural, 1998:62-69;Okay, 2003:119-120.

 

 

                                                              © COPYRIGHT 2006, C.C.Aktan

Tüm hakları saklıdır. Bu web sayfasında Coşkun Can Aktan'ın editörlüğünü yaptığı  Kurumsal Kültür (Ankara: SPK Yayını, 2006) adlı kitabın bir kısmı yeralmaktadır. Bu web sayfasındaki bilgilerden yararlanıldığında bilimsel araştırma etik ilkeleri gereğince kaynak gösterilmesi gerekir.  Bu web sayfasındaki metinlerin tamamı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince yazılı izin alınmaksızın hiç bir şekilde kullanılamaz.