KÜÇÜK VE ORTA BOY İŞLETMELERİN YATIRIMLARINDA DEVLET YARDIMLARI HAKKINDA KARAR

(19.02.1999 tarih ve 99/12474 sayılı)

Amaç

Madde 1- Bu Karar; Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (bundan böyle KOBİ olarak anılacaktır) kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedeflere uygun olarak korunmalarını, teşvik edilmelerini, üretim ile kalite ve standartlarını artırmalarını, ürün geliştirmeye yönelik taleplerini karşılamalarını, istihdam yaratmalarını ve Gümrük Birliği içerisinde rekabet edebilmelerini teminen hazırlanmıştır.

Kapsam

Madde 2- Bu Karar kapsamında;

- İmalat sanayi sektöründe faaliyette bulunan,

- İşyerinde en fazla 150 işçi çalışıran,

- Kanuni defter kayıtlarında arsa ve bina hariç, makine ve teçhizat, tesis, taşıt araç ve gereçleri, döşeme ve demirbaşları toplamı net tutarı 100 milyar Türk Lirasını aşmayan işletmeler KOBİ olarak kabul edilir.

İmalat sanayi sektörü işletmelerinin faaliyet sahaları Hazine Müsteşarlığı'nca (bundan böyle Müsteşarlık olarak anılacaktır) belirlenir.

Yatırım Teşvik Belgesi

Madde 3- KOBİ'lerin makine ve teçhizat ile hammadde (enerji temini hariç) alımlarının desteklenmesi amacıyla Müsteşarlıkça Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.

Teşvik unsurlarından yararlanabilmek için Yatırım Teşvik Belgesine konu makine ve teçhizat ve/veya hammadde yatırımının, 100 milyar Türk Lirasını aşmaması gerekmektedir.

KOBİ yatırımları için Türkiye Halk Bankası'na (bundan böyle Halkbank olarak anılacaktır) yapılacak Yatırım Teşvik Belgesine ilişkin müracaatlarla ilgili olarak Yatırımları Teşvik Fonu için (bundan böyle sadece Fon olarak anılacaktır) öngörülen başvuru ücretleri alınmaz.

Yatırımcı tarafından ilk başvuru, Halkbank'ın ilgili şubesine yapılır. Yatırımcının başvuru formuna istinaden Halkbank'ın ilgili şubesince, yatırımcının başvurusu değerlendirilir. Kabulü halinde, yatırımcı gerekli bilgi ve belgeleri temin eder.

Yatırımcı adına düzenlenecek Yatırım Teşvik Belgesi için Müsteşarlığa müracaat, yatırımcı adına Halkbank tarafından yapılır. Halkbank Yatırım Teşvik Belgesine bağlanmasını talep ettiği yatırım ile ilgili olarak, bilgi ve belgeleri, Müsteşarlığın belirleyeceği ayrı bir form içinde temin eder. Bu bilgilerin doğruluğundan ve talebin ilgili karar ve tebliğlere uygunluğundan Halkbank sorumludur. Bu form içeriğinde yer alan bilgilerden Müsteşarlıkça belirlenen kısımları, yatırımcı tarafından ek bir form ile yatırımcının bağlı bulunduğu Odaya (Sanayi Odası, Ticaret Odası, Ticaret ve Sanayi Odası, Esnaf ve Sanatkar Odası) tasdik ettirilir.

Yatırım Tamamlama Vizesi

Madde 4- Yatırımın gerçekleşmesi ile ilgili takip, kontrol ve sorumluluk Halkbank'a aittir. Yatırım, Yatırım Teşvik Belgesinde kayıtlı destek unsurlarından birinin uygulanmasını müteakip en geç altı ay içerisinde tamamlanır. Bu süre içerisinde tamamlanamayan yatırımlarla ilgili olarak, itfa planında bir değişikliklik yapmamak koşuluyla, haklı sebepler olması halinde, Halkbank tarafından üç aya kadar ek süre verilebilir ve Müsteşarlık onayına sunulur. Halkbank tarafından verilen ilave üç aylık ek sürenin içinde veya bu sürenin dışında müracaat edilmesi durumuna göre Müsteşarlıkça altı aya kadar daha ek süre verilebilir. Bunun dışında Müsteşarlıkça üçer aylık dönemler halinde en fazla bir yıla kadar ek süre verilebilir. 

Öngörülen süre veya ek süre bitimini müteakip iki ay içerisinde Halkbank tarafından yatırımın tamamlanıp tamamlanmadığı hususu tespit edilerek Müsteşarlığa bildirilir. Tamamlanmış yatırımlarla ilgili olarak Müsteşarlıkça yatırımın tamamlama vizesi yapılır. Tamamlanmayan yatırımlarla ilgili olarak ise Müsteşarlıkça KOBİ Teşvik Belgesi iptal edilerek, sağlanmış olan destek unsurları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun çerçevesinde ilgililerden geri alınır. Tamamlama vizesi ile ilgili Müsteşarlık tarafından hazırlanıp, Halkbank'a bildirilecek olan ve yatırımın gerçekleştiğini ve gerçekleşme ile ilgili mali ve fiziki verileri içeren bir Yatırım Tamamlama Formu, yatırımın tamamlanmasını müteakip Halkbank'ça, Müsteşarlığa en geç yukarıdaki sürenin bitimini takip eden iki ay içerisinde gönderilir. Tamamlanmayan veya Tamamlama Formu yukarıda belirlenen süre içerisinde Müsteşarlığa intikal etmeyen yatırımlara ait Teşvik Belgeleri iptal edilmiş sayılır.

Uygulanacak Destek Unsurları

Madde 5- KOBİ Yatırımlarına;

1- Yatırımları Teşvik Fonundan kredi,

2- Gümrük vergisi ve fon istisnası,

3- Yatırım indirimi,

4- Onaylanan global listeler muhteviyatı makine ve teçhizat alımlarında 

Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası,

5- Vergi, resim ve harç istisnası,

destek unsurları uygulanır.

Yatırımlara uygulanmak üzere yukarıda yer alan destekler ile bunların dışında ilgili mevzuata istinaden öngörülen diğer destek unsurları, Müsteşarlık tarafından verilen Yatırım Teşvik Belgesinde belirtilen değerler ve/veya Halkbank tarafından teşvik belgesine dayalı olarak kullandırılan tüm krediler ile ilgili alınan teminat değerleri esas olmak üzere ilgili kuruluşlar tarafından mevzuatına uygun olarak tatbik edilir.

Bu destek unsurlarının ilgili mevzuatında yer alan tanımına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, yatırımcılara duyurulmak üzere Müsteşarlık tarafından Halkbank'a bildirilir.

Madde 6- 3/12/1988 tarihli ve 3505 sayılı Kanunun Geçici 2 nci maddesine göre KOBİ’lerin yatırımı tamamlamasını müteakip 2 yıl içinde 1.000 ABD Doları tutarında ihracat yapacağına dair Halkbanka taahhütte bulunulması kaydıyla ilgili mevzuat çerçevesinde vergi, resim ve harç istisnasından yararlandırılır.

Acil Destek Kapsamındaki İller

Madde 7- Acil Destek Kapsamında, Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Iğdır, Kahramanmaraş, Kars, Kilis, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli, Van ve Yozgat illeri olarak belirlenmiştir.

Bu illerdeki KOBİ'lere öncelikli olarak Fon'dan kredi tahsis edilebilir.

Kredi Tahsisi ve Şartları

Madde 8- Fon kaynaklı krediler yalnızca makine ve teçhizat alımı için yatırım kredisi ile hammadde (enerji hariç) alımına yönelik olarak işletme kredisi şeklinde kullandırılabilir. Yurt içinden kullanılmış olarak temin edilecek makine ve teçhizat için Fon'dan kredi tahsisi yapılmaz. Ancak, fazladan döviz çıkışına sebep olmamak ve atıl kapasiteleri kullanıma sunmak amacıyla, daha önce ithal edilmiş üç yaşına kadar olan yabancı menşeli yeni teknoloji içeren makineler için; işletmelerin en az bir yıldır demirbaşlarında kayıtlı olması halinde kullanılmış makinelere fondan kredi tahsisi yapılabilir. Bu durumda satışa konu edilen makinelerin, teknolojisinin yeni olduğu ve kullanılabilirliği KOBİ’nin kayıtlı olduğu Oda tarafından teknik rapora bağlanır.

KOBİ’lere Fon’dan aşağıdaki limitlerde kredi tahsis edilebilir.

Yatırım kredilerinde üst limit;

- Acil Destek Kapsamındaki İllerde 75 milyar Türk Lirası, 

- Kalkınmada Öncelikli Yörelerde 60 milyar Türk Lirası,

- Diğer yörelerde 50 milyar Türk Lirasıdır.

Yukarıdaki limitler içinde kalmak kaydıyla KOBİ’lere, 25 milyar Türk Lirasına kadar İşletme Kredisi tahsis edilebilir.

Daha önceki Kararlar çerçevesinde KOBİ kredisinden faydalanan işletmelere mevcut makine ve teçhizatına ilave olarak yapacakları yeni yatırımlarına ilişkin yatırım kredisi, işletme sermayesindeki ihtiyaçlara yönelik olarak da işletme kredisi şeklinde yeniden belge düzenlenmek suretiyle bu Kararda belirtilen genel limitleri aşmamak kaydıyla bu limitlerin yarısına kadar yatırım ve işletme kredisi tahsis edilebilir.

Fon kapsamındaki kredilerin kullanımında yatırımcının krediye konu toplam yatırımın Acil Destek Kapsamındaki illerde en az % 10'unu, Kalkınmada Öncelikli Yörelerde en az % 20'sini, diğer yörelerde en az % 30'unu özkaynaklardan karşılaması gerekmektedir.

KOBi’lere Fon kaynaklarından kullandırılan kredilerin faizleri; Acil Destek Kapsamındaki illerde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde % 20, diğer yörelerde yapılacak yatırımlarda ise % 30’dur.

KOBİ’lere kullandırılacak Fon kaynaklı yatırım kredilerinde azami vade 4 yıl, işletme kredilerinde 2 yıldır. Yatırım kredilerinde 1 yıl ödemesiz dönem uygulanır. 

Ödemesiz döneme ait faiz, kalan vade süresi içinde diğer taksitlerle birlikte faiz tahakkuk ettirilmek suretiyle üçer aylık veya altyşar aylık taksitler halinde tahsil edilir.

Fon kaynaklı yatırım kredisinin ana para ve faiz ödemeleri ödemesiz dönemi takip eden vade süresi içinde ana para taksit ödemeleri ile birlikte tahsil edilir.

Fondan tahsis edilecek kaynakların en az % 20’si Esnaf ve Sanatkarlar Odalarına kayıtlı KOBİ’lere ayrılır. Talebin % 20’yi bulmaması halinde aktarılan kaynak diğer Odalara kayıtlı KOBİ’lere kullandırılır.

KOBİ’lerin talep etmesi ve Halkbank’ın da uygun görmesi halinde, Yatırım Teşvik Belgesinde öngörülen (makine ve teçhizata ilişkin) özkaynak-kredi ilişkisinin bozulmaması kaydıyla, Fon kaynaklı kredilere ilaveten Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında Halkbank kendi kaynaklarından Banka usul ve esasları çerçevesinde yatırım ve işletme kredisi de kullandırabilir.

Yapılan ödeme miktar ve tarihleri Yatırım Tamamlama Formunda belirtilir.

Yatırımların gerçekleşmemesi veya Yatırım Teşvik Belgesinin iptal edilmesi halinde Fon kaynaklı kredi faiz oranı; Fon kaynaklı kredinin ilk kullandırıldığı tarihten, yatırımcının kredi anapara ve faizlerini vadelerinde ödememesi halinde ise temerrüde düşülen tarihten itibaren, Halkbank’ın sanayi kredileri kapsamında KOBİ kredilerine uygulayacağını ilan ettiği faiz oranına yükseltilerek, anapara (kredi), buna göre hesaplanacak faizi ile birlikte yatırımcıdan Halkbank tarafından tahsil edilir.

Desteklenecek yatırımlar için Halkbank’ın aracılığı ile Fon kaynaklarından kullandırılacak krediler ile Halkbank’ın kendi kaynaklarından kullandıracağı kredilerin usul ve şartları Halkbank’ın kullandırdığı sanayi kredileri esasına göre belirlenir.

Fon kaynaklı kredi verilmesi işlemi sırasında alınacak teminata ait esaslar, Halkbank’ın kendi kredi uygulamalarında belirlediği usul ve esaslara tabidir.

Yeniden Değerleme

Madde 9- Fon kaynaklı yatırım ve işletme kredisi azami tutarları ile 2 nci maddede öngörülen KOBİ’lerin aktif değerlerine ilişkin azami miktar ve 3 üncü maddede yeralan Yatırım Teşvik Belgesine konu yatırımın tutarı her yıl başında önceki yıla ait 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen Yeniden Değerleme Oranı da dikkate alınarak Müsteşarlıkça artırılabilir.

Şartların ihlali

Madde 10- Yatırım Teşvik Belgesi şart ve karakteristiklerinin gereği gibi yerine getirilememesi halinde, Müsteşarlık destek unsurlarını kısmen veya tamamen kaldırarak yararlanılan desteklerin geri alınmasını sağlayabilir.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki yerli makine ve teçhizatın satışı ve devri Halkbank aracılığ ile verilen ilgili kredilerin vadesi bitimine kadar, ithal makine ve teçhizatın satışı ve devri ise 5 yıl süre ile yapılamaz.

Takip ve Sorumluluk

Madde 11- Fon kaynaklı kredi uygulaması, geri alınması, takibi ve benzeri konulara ilişkin usul ve esaslar “Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Yatırımları Teşvik Fonu Esasları Hakkında Karar” hükümlerine göre yürütülür.

Buna göre, Fon kaynaklı krediler ile alakalı olarak anapara, taksit ve faiz ödemelerine ilişkin mükellefiyetlerin Halkbank tarafından yerine getirilmemesi halinde, T.C. Merkez Bankası’nca ilgili Bankanın karşılık hesabından virman yapma yetkisi Müsteşarlıkça kullanılır. T.C. Merkez Bankası virman yetkisini Müsteşarlığın yazılı talimatına uygun olarak gerçekleştirir.

Halkbank yapacağı aracılık işleminden dolayı krediye tahakkuk eden faizin azami 4 puanına kadar komisyon alabilir. Halkbank bunun dışında ücret, komisyon vb. isimler altında KOBİ’lerden başkaca hiçbir karşılık talep edemez.

Bu Kararın uygulanmasında ortaya çıkacak tereddüt ve ihtilaflarda, Müsteşarlığın görüşü doğrultusunda işlem yapılır.

Geçici Madde 1- 19/9/1996 tarihli ve 96/8615 sayılı, 23/2/1998 tarihli ve 98/10669 sayılı Karar hükümlerine göre; 

a) Tamamlama vizesi yapılmış veya tamamlama vizesi aşamasında bulunan;

- KOBİ Teşvik Belgesi eki onalı global listeler kapsamı dışında satın alınan yeni veya kullanılmış makine ve teçhizata destek unsurlarının uygulanmaması, 

- Asgari özkaynak oranının aranılması suretiyle yatırım ve işletme kredilerine ilişkin itfa planlarında herhangi bir değişiklik yapılmaması, 

- Bir değişiklik olması halinde değişiklikle ilgili olarak Halkbank’ça hesaplanacak cezai faizin ilgili firmaca Fona ödenmesi

kaydıyla, yeniden tamamlama vizesi ile birlikte revize işlemleri, 

b) Halkbank’a kaynak aktarıldığ halde çeşitli nedenlerle ilgili firmalara kullandırılamayan kredilere ilişkin KOBİ Teşvik Belgelerinin revize ve tamamlama işlemleri,

Müsteşarlıkça bir defaya mahsus olmak üzere yapılabilir.

Ancak, yatırım ve işletme kredilerinin mevzuata uygun bir şekilde kullandırılmasından ve yürütülmesinden ve bu konuda gerekli tedbirlerin alınmasından Halkbank sorumludur.

Madde 12- 23/2/1998 tarihli ve 98/10669 sayılı Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 13- Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 14- Bu Karar’ı Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanı yürütür.

 

05.03.1999 tarih ve 23630 Resmi Gazetede yayınlanmıştır.