TAKDİR VE ÖDÜLLENDİRME

Prof.Dr.C. Can Aktan

 

İnsan kaynakları yönetiminde takdir ve ödüllendirme çok önem taşımaktadır. Takdir etmek ve ödüllendirmek insanları daha fazla çalışmaya teşvik edecek en temel motivasyon araçlarından birisidir.(Bkz: Carla, 1994; 43 vd.) Öncelikle, takdir konusunda organizasyonda yapılabilecekleri maddeler halinde özetlemeye çalışalım:

Organizasyonda çalışanlara özel başarıları dolayısıyla sertifika ve/veya plaket verilmesi,

Belirli yıl hizmet veren çalışanlara sertifika ve/veya plaket verilmesi,

Kurs ve seminer programlarını başarıyla tamamlayanlara sertifika verilmesi,

Organizasyon içerisinde oluşturulmuş olan proje ve çalışma gruplarının yaptıkları çalışmaları üst ve orta kadame yöneticilere sunabilme imkanlarının yaratılması;

Proje çalışma gruplarının elde ettikleri başarıların ilan panolarında duyurulması,

Organizasyonda “ayın en başarılı personeli” ya da “ayın en başarılı kalite çember grubu” vs. şekillerde yapılan çalışmalarda üstün başarı gösteren kimselerin tüm çalışanlara duyurulması,

Organizasyonda kayıp ve israfları önleyen departmanlara veya kişilere teşekkür mektuplarının yazılması vs.

Buraya kadar çalışanların takdir edilmesi ile ilgili bilgileri özetlemeye çalıştık. Önemle belirtelim ki, takdir ve teşekkür yanısıra organizasyonda çalışanlara maddi ve diğer türde (seyahat imkanı sağlanması vs.) destekler sağlanması da çalışanları motive edecek araçların başında gelir. Bunun için organizasyonda mutlaka bir “Çalışanları Ödüllendirme Politikası” nın tespit edilmesi ve bu politika çerçevesinde ödüller tespit edilmesi gereklidir. Ödüller için gerekli koşullar adil ve objektif kriterlere dayalı olarak tespit edilmelidir.

Organizasyonda çalışanlara sağlanacak ödüller parasal olabileceği gibi, para dışında da ödüllendirmeler olabilir. (Bkz. Şekil-11.) Parasal ödüller; ücret artışı, ikramiye, prim, komisyon, kardan pay verme vs. şekillerde olabilir. Parasal olmayan ödüllere örnek olarak çalışanlara yurt dışı veya yurt içi seyahat imkanı sağlanması, terfi imkanı verilmesi vs. sayılabilir.

Organizasyonda uygulanabilecek ödüller de çeşitli olabilir. Ödüller organizasyonun büyüklüğüne, organizasyonun emek-yoğun faaliyette bulunup bulunmadığına, yaptığı işe vs. göre tespit edilebilir. Orta büyüklükteki bir şirket için uygulanabilecek başlıca ödüller şunlar olabilir. (Bkz: Tablo-1.))

Kalite ödülü,

Başkanlık özel ödülü,

Verimlilik ödülü,

Karlılık ödülü,

En başarılı ekip çalışması ödülü,

Yaratıcı fikir ve buluşlar ödülü,

En iyi problem çözme ödülü,

Sıfır hata ödülü vs.

Bu ödüller her organizasyonun kendi özel durumuna ve faaliyet alanına göre değiştirilebilir ve farklı adlar altında uygulanabilir.

Tablo-1: Organizasyonda Çalışanlara Yönelik Uygulanabilecek Ödüller

Ödül Adı

Ödül Şartları (Ödülün konusu, başvurma koşulları vs.)

Ödül

1. Kalite Ödülü

Organizasyona bağlı birimlerde (örneğin, holdinge bağlı şirketler) en kaliteli mal ve hizmet sunan kuruluşa verilebilir.

 Aşağıdaki ödüller verilebilir.

· Para

· Maaş artışı

2. Başkanlık Özel Başarı Ödülü

Organizasyona bağlı birimlerde yöneticilik yapan en başarılı üst yöneticilere verilebilir.

· İkramiye-Pirim

· Yurtiçi-Yurtdışı seyahati

3. Verimlilik Ödülü

Verimlilik yönünden en başarılı şirket ve kuruluşlara verilebilir.

· Plaket

· Altın madalya

4. Karlılık Ödülü

Karlılık yönünden en başarılı şirket ve kuruluş yönetici ve çalışanlarına verilebilir.

vs.

5. En İyi Ekip Çalışması Ödülü

Başarılı ekip çalışması yapan gruplara verilir.

  

6. Yaratıcı Fikir ve Buluşlar Ödülü

Yaratıcılığı ve yeni buluşları özendirmek amacıyla verilebilir.

  

7. En İyi Problem Çözme Önerisi Ödülü

Organizasyondaki sorunları bulup ortaya çıkaran ve çözüm öneren kişilere ve ekiplere verilir.

  

8. Sıfır Hata Ödülü

Organizasyona bağlı birimlerde en az hata oranı ile çalışan birimlere verilir.

  

 

 

 

Kaynak: C.Can Aktan, 2000'li Yıllarda Yeni Yönetim Teknikleri (4): İnsan Mühendisliği, İstanbul: TÜGİAD Yayını,1999.