Yönetimde insan boyutunu ele alan çalışmalardan birisi de William G. Ouchi’ nin Z Teorisi’ dir. Ouchi, 1981 yılında yayınlanan Z Teorisi adlı eserinde insanların verimli çalışabilmeleri için nasıl yönetilmeleri gerektiği konusunu araştırmıştır. Ouchi, Z teorisini başlıca şu kriterleri ele alarak oluşturmuştur:

Çalışanların işte kalma süresi (istihdam süresi),

Kararların veriliş biçimi,

Sorumluluk kaynağı,

Kontrol mekanizmaları,

Çalışanların uzmanlaşma derecesi,

Çalışanlara verilen değer,

Çalışanların performans değerlendirilmesi ve yükseltilmesi.

Ouchi, Z tipi organizasyon tipini, Amerikan tipi (A) ve Japon tipi (J) organizasyonlarla karşılaştırmaktadır. Ouchi’ ye göre ideal olan ne Amerikan tipi, ne de Japon tipi yönetim modelidir. Organizasyon ve yönetimde aşağıda belirtilen Z tipi modelinin benimsenmesi gereklidir.

Tablodan anlaşıldığı üzere Z tipi organizasyon modelinde “insan” unsuruna önem verilmektedir. Ouchi’ ye göre işyerinde işgücünün istihdamında sürekliliğin sağlanması verimlilik açısından son derece önem taşımaktadır. Aynı şekilde, organizasyonda çalışanların yönetime katılımı en geniş biçimde özendirilmeli, bireysel sorumluluk yüklenme alışkanlığı yerleştirilmeli, açık kontrol mekanizmalarına imkan sağlanmalıdır. Ayrıca, belirli bir tek alanda uzmanlaşma yerine geniş bir alanda uzmanlaşma sağlanmalı, çalışanların işletmeyi bir aile gibi görmelerine olanak sağlanmalı, işde yükselme çok süratli olmamalıdır. Ouchi, ayna zamanda çalışanların başarılarının değerlendirilmesinde zaman diliminin uzun tutulmasının gerekli olduğunu düşünmektedir.

Ouchi’ nin Z tipi organizasyon modeli, özetle insan kaynaklarının yönetimi konusunda geleneksel Amerikan ve Japon tipi organizasyonlardan bazı noktalarda ayrılmaktadır.