İNSAN YÖNETİMİ ve LİDERLİK
Prof.Dr.C.Can Aktan
Robert H. Rosen, 1996
yılında yayınladığı İnsanları Yönetmek: İşletmeyi İçeriden Dışarıya
Dönüştürmek (Leading People, Transforming Business From the
Inside Out) başlığını taşıyan eserinde insanlara liderlik etmek için
sekiz temel ilkenin gerekli olduğunu belirtmektedir. Rosen, aşağıda
belirtilen sekiz ilkenin insanlara liderlik etmenin temel bileşenleri
olduğunu belirtmektedir: (Bkz: Rosen, 1998; 39-40)
Vizyon.
Liderler bütünsel resmi görür ve bu
geniş perspektifi başkalarıyla birlikte dile getirirler. Böylelikle,
insanların çalışmalarını uyumlu ve çevik bir işletme içinde seferber ve
koordine eden ortak bir amaç yaratırlar.
Güven.
Güven olmazsa, vizyon boş bir slogan
haline gelir. Güven insanları bir arada tutar, sağlam ve esnek bir
kuruluş yaratır. Güven yaratmak için, liderlerin kestirilebilir olması,
enformasyon ve yetkiyi paylaşması gerekir. Liderlerin amacı, bir
açıksözlülük kültürü oluşturmaktır.
Katılım.
Bir kuruluşun enerjisi insanlarının
katılım ve çabasından gelir. Liderin görevi bu enerjiyi serbest
bırakmak, işletmenin her kademesindeki insanları akılları ve
yürekleriyle işe sarılma konusunda esinlendirmektir.
Öğrenme.
Liderler kendilerini derin bir şekilde
kavrama ihtiyacı içindedirler. Ömür boyu sürecek bir keşif süreci içinde
güçlü ve zayıf yanlarını tanımak ve yeni koşullara uyum sağlamak
zorundadırlar. Kuruluşları için de aynı şey söz konusudur. Kuruluşlar
sürekli yeniliğe önayak olmalı ve liderler de çalışanları becerilerini
ve ruhlarını yenileme konusunda teşvik etmelidir.
Çeşitlilik.
Başarılı liderler çeşitliliğin gücünü
ve önyargının zehrini bilirler. Kendi eğilimlerini tanır ve insanların
farklılıklarının olumlu yönlerini takdir edecek bir ortam yaratmaya
çalışırlar. Kuruluşlarında karşılıklı bir saygı kültürünün egemen
olmasında ısrar ederler.
Yaratıcılık.
Akıllı çözümlerin aşırı çalışmanın önüne geçtiği bir dünyada,
yaratıcılık hayati bir önem taşır. Liderler insanların yetenekleriyle
yakından ilgilenirler, onların güçlü yanlarına dayanır ve zayıf
yanlarını dengelerler. Bağımsız, meydan okuyucu düşünmeyi teşvik ederler
ve insanların çabalarını kolaylaştıracak teknolojilere yatırım yaparlar.
Dürüstlük.
Lider bir şeyi savunmalıdır. Bir yurttaş ve insan olarak hayatta neyin
önemli olduğunu bilir ve içinde derinlemesine yer etmiş ilkelere göre
davranır. Her akıllı liderin manevi bir pusulası, bir yanlış ve doğru
hissi vardır. İyi liderler iyi ahlakın iyi iş demek olduğunu bilirler.
Topluluk.
Toplumsal yaşam karşılıklı yükümlülükler demektir ve en yüksek
performansı esinlendirir. İnsanın komşusu ve hemşerisi için fazladan bir
iş yapması doğası gereğidir ve olgun bir lider yönettiği kuruluşun
topluma karşı sorumluluğuna önem verir. Aynı zamanda doğal çevreyi
gözetmeyi de üstlenir.(Bkz: Şekil-4.)
Rosen bu sekiz temel
ilkeyi esas alarak organizasyon başındaki liderlerin kendi kendilerini
değerlendirmeleri için bir dizi soruyu dürüstçe cevaplamalarını
önermektedir.Rosen’ in belirlediği sorular aşağıda yer almaktadır.(Bkz:
Rosen, 1998; 395-97.)
Vizyon
İşletmenin bütünsel bir resmini
çiziyor musunuz?
İşletmedeki çalışanlarla ortak bir
amaç yarattınız mı?
Sonuca yönelik düşünmeyle
uğraşıyor musunuz?
Bir yüksek performans
kültürü oluşturuyor musunuz?
Güven
İşletmede kendinizi ve rakamları paylaşıyor musunuz?
Dikkatle dinleme
becerileri geliştiriyor musunuz?
Davranışları kestirebilir
ve tutarlı bir insan mısınız?
Bütün kapıları açık
tutuyor musunuz?
Katılım
İnsanların potansiyelini ne ölçüde serbest
bırakıyorsunuz?
Yetişkinler
arasındakilere özgü partnerlik ilişkileri kuruyor musunuz?
Bir ekip ortamı sağlıyor
musunuz?
Çalışanlarınız
kendilerini işletmenin sahibi gibi hissediyor mu?
Kazanmaya yönelik bir
tutum var mı?
Öğrenme
Kendi kişisel
gelişiminizi sağlıyor musunuz?
Güçlü ve zayıf
yanlarınızı biliyor musunuz?
Rehberiniz var mı
ve kendiniz rehberlik ediyor musunuz?
İnsanların gönüllü çabasından
yararlanıyor musunuz?
Şirketiniz öğrenen bir kuruluş mu?
Çeşitlilik
Kendi eğilim ve
önyargılarınızla yüzleştiniz mi?
Hem kadın hem de erkek
yönlerinizi geliştiriyor musunuz?
Bireysel farklılıkları ne
kadar iyi yönetiyorsunuz?
Bir saygı kültürü
yaratıyor musunuz?
Yaratıcılık
İnsanların güçlü yanlarını keşfediyor ve zayıf
yanlarının üstesinden geliyor musunuz?
Yaratıcılık
cevherinin nerede yattığını biliyor musunuz?
İnsan merkezli teknolojiler
geliştiriyor musunuz?
İnsanları iyi yöneten kişileri
ödüllendiriyor musunuz?
Dürüstlük
Kurumsal doğruluğun
gelişmesini sağlıyor musunuz?
Ahlakı ve girişimciliği
teşvik ediyor musunuz?
Cesaret gösteriyor
musunuz ve başkalarında cesaretin gelişmesine yardımcı oluyor musunuz?
Dürüstlüğünüzü hayata
geçiriyor musunuz?
Topluluk
Sağlıklı bir topluluk
yarattınız mı?
Başkalarını gurur ve
performansa esinlendiriyor musunuz?
Özçıkarlarınızdan
ötesiyle ilgileniyor musunuz?
Çevreyi gözetiyor
musunuz?
Kuruluşunuzu dönüştürmeye
kendinizi adadınız mı?
|