GELECEK BİLİMİNİN SINIRLARI

Mustafa Dırık

Geleceğin dünyasının bugünkünden çok farklı olacağını hepimiz kabul ediyoruz. Gelecek bilimi de bize bu konuda ufkumuzu açan fikirler sunuyor. Ancak bütün bunların yanında gelecek araştırmaları ile ilgili aşılması gereken kısıtlılıklar da söz konusu.

Geleceği araştırmanın yalnızca geleceği yorumlamak değil, değiştirmeye yönelik bir yaklaşım olduğunu, gelecekbilimcilerin bildiğine kuşku yok. Geleceği bizim bugün vereceğimiz kararlar, tatbik edeceğimiz eylemler oluşturacak; ancak gelecek bilimi çalışmalarının geleceği dönüştürme konusunda etkili olduğu kabul edilse de, ne kadar etkili olduğu tartışılabilir. Gelecekbilimciler olayları doğrudan dönüştüremeseler bile toplumun dikkatinin geleceğe çevrilmesinde önemli bir etkiye sahiptirler.

Gelecek çalışmaları ile ilgili en önemli sorun, gelecek araştırmalarının paradoksal biçimde Batı medeniyeti içinde doğup gelişmiş olmasıdır. Tek taraflı Batı’lı değerlere dayanan gelecek çalışmaları, diğer kültürel perspektiflerden yoksundur.

Gelecek çalışmaları ağırlıklı olarak, sürekli işlemeye devam eden ve yıkıcı bir etkiye sahip olan teknolojinin geleceğine odaklanmıştır. Bugün pek çok sorunun gerisinde, teknolojiye olan aşırı inanç yatıyor. Teknolojiye olan güvenimiz sayesinde sorunlarımızı çözmek için çaba harcamak yerine, teknolojiye havale ediyoruz.

Gelecek çalışmaları daha çok bu çalışmaları finanse edebilecek imkanlara sahip olan, büyük ülkelerin, büyük şirketlerin ben-merkezci vizyonlarına hizmet ediyor. Parayı verenler, aynı zamanda kendi çıkarları doğrultusunda çalışmaları yönlendirme olanağına sahip oluyorlar. Fakat yine de araştırmalar sonucunda meydana gelen çıktılardan hepimiz yararlanıyoruz.

Gelecek çalışmalarının, dünyanın “geleceği olmayan” fakir toplumlarıyla ilgili olduğunu söylemek oldukça zordur. Geleceğin nimetleri de bugünün nimetleri gibi zenginler arasında paylaştırılacak biçimde tasarlanıyor.

Gelecek çalışmalarının daha eşit, demokratik, yaşanılabilir bir dünyanın oluşturulmasına ne yönde ve nasıl katkıda bulunabileceği pek açık değil. Gelecek çalışmaları yapan gelecekbilimcilerin görevi, tahminlerde bulunmak, projeksiyonlar yapmak ve bizi muhtemel olaylar hakkında uyarmak. Geleceği  inşa edecek olanlar, bizleriz.

Kaynakça:

Buzan, Barry ve G. Segal, Anticipating the Future, London, 1998.

Cornish Edward, The Study of the Future, Bethesda: World Future Society.

Helmer, Olaf, Looking Forward, London, 1983.

Hobsbawm, E.J., “İleriye Bakmak, Tarih ve Gelecek”, Tarih Üzerine içinde, Çev: Osman Akınhay, Ankara, 1999.

Laszlo, Ervin, Vision 2020, New York: 1994.

Kapoor, Rakesh, “Future as Fantasy: Forgetting the Flaws”, Futures, vol. 33, no. 2, ss. 161-170.

Kegley, Charles ve Eugene Wittkopf, World Politics, New York: MacMillan Press, 2001.

Naisbitt, John ve Patricia Aburdene,  Megatrends 2000, Çev: Erdal Güven, İstanbul.

National İntelligence Council(NIC), Global Trends 2015: A Dialogue About the Future With Non-Government Experts, NIC, 2000, <www.cia.gov>

Niiniluoto, Ilkka, “Future Studies: Science or Art”, Futures, vol. 33, no.5, ss. 371-77

Slaughter, Richard A.(ed.), New Thinking for a New Millenium, New York, 1996.

Toffler, Alvin, Dünyayı Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?, Çev: Murat Çiftkaya, İstanbul: İz Yayıncılık.

Toffler, Alvin(ed.), The Futurist, New York, 1972.

Toffler, Alvin, Üçüncü Dalga, Çev: Ali Seden, Ankara, 1981.

Toffler, Alvin, Şok, Çev: Selami Turgut, Ankara, 1981.

Toffler, Alvin, Yeni Güçler Yeni Şoklar¸Çev: Belkıs Çorakçı, İstanbul, 1992.

TÜSİAD, Siyasal İstikrar ve İki Turlu Dar Bölge Seçim Sistemi Simülasyon Modeli, İstanbul: TÜSİAD, 1998.