DAVID HUME (1711-1776)

1711 yılında Edinburgh'da dünyaya gelen Iskoçyalı filozof ve tarihçidir. Hume, Edinburgh Üniversitesi’nde tahsilini tamamladı, edebiyat ve hukukla ilgilendi. Kısa bir süre ticaretle uğraştı, daha sonra Fransa'ya gitti (1734) ve burada en önemli çalışması olan "Insan Doğası Üstüne Bir Inceleme" (A Treatise of Human Nature-1739) adlı eserini hazırladı. Iskoç bir asilzadeye özel öğretmen olarak hizmet ettiği kısa bir dönem dışında bütün hayatını bilimsel çalışmalar ile geçirmiştir. Yazılarının çoğunluğu felsefe, siyaset ve tarih üzerinedir. Ancak nüfus, para ve uluslararası ticaret konularında da birçok makale yazmıştır. "Ahlak ve Siyaset Üstüne Denemeler" (Essays Moral and Political-1741-1742), "Ahlak Ilkeleri Üstüne Araştırma" (An Inquiry Concerning The Principles of Morals-1751) ve "Siyasî Söylevler" (Political Discources-1752) adlı eserleri Hume'un bir filozof olarak ün kazanmasını sağladı. Düşünürün iktisadî görüşlerinin yer aldığı Siyasî Söylevler 18. y.y.daki önemli ekonomik eserler arasında yer alır ve şahsî arkadaşı Adam Smith üzerinde etkili olmuştur. Ölümünden sonra çıkan eserleri şunlardır: Dinin Tabiî Tarihi (Natural History of Religion); Tabiî Din Üzerine Diyaloglar (Dialogues on Natural Religion); Intihar ve Ruhun Ölümsüzlüğü Üstüne Deneme (On Suicide and On The Immortality of The Soul). Edinburgh barosu kütüphane müdürlüğüne getirilen Hume, bu görevi sırasında yazmaya başladığı "Ingiltere’nin Tarihi" (History of England-1754-1762) adlı eseri ile para ve şöhrete kavuştu. Paris'e elçilik katibi olarak gitti ve orada J.J. Rousseau ile tanıştı. Iskoçya'da bir yıl kadar müsteşarlık yaptı. Ahlak ve teoloji alanındaki geleneksel hristiyan argümanları hakkındaki şüpheleri ve ampirik metodu tercih etmesi nedeniyle bütün fikirleri hakkında şüphe oluşturuldu. Hume’un felsefesi, Locke ampirizmine ve Berkeley'in idealizmine dayanır.

Hume, klasik liberal iktisatçıların yetişmesinde oldukça önemli bir rol oynadı ve ekonomik düşünceye önemli katkılarda bulundu. Ödemeler dengesinin sürekli olarak fazla vermesini savunan merkantilist düşünceye cevabı olan "madeni para akım mekanizması" (specie-flow mechanism) varsayımı ekonomik düşünceye ilk katkısıdır. Hume’un ülkelerarasındaki değerli maden akımını inceleyerek serbest ticaret neticesinde  ülke parasının dışarıya kaçacağı ve ülkenin fakirleşeceği hakkındaki merkantilist düşünceyi eleştirmesi "paranın miktar teorisi" analizine önemli bir katkıdır.  Ihracat ve ithalat fazlasının ülke içinde yarattığı genel fiyat seviyesi değişmeleriyle, ödemeler bilançosunda otomatik dengeyi sağlayacağı yolundaki Klasik Teorinin ilk açıklaması Hume'a aittir.

Hume, kısa vadede para arzındaki değişmelerin faiz oranını pek fazla etkilemeyeceğini, ancak ekonomik büyüme ile atbaşı gidiyorsa uzun dönemde para arzındaki artışın faizleri düşüreceğini öne sürerek takipçilerinin "Sürünen Enflasyon Teorisi" (The Theory of Creeping Inflation)  varsayımlarından   bahsetmelerine neden olmuştur.

Hume'un ekonomik düşünceye üçüncü katkısı modern ticarî topluluklardaki politik hürriyetin artması ile bireycilik ve ticaretin gelişmesi sonucunda gündeme gelen siyasi desantralizasyon arasında içsel bir bağlantı olduğu düşüncesidir. Kısaca, politik hürriyet ekonomik hürriyetten kaynaklanır. Smith için bu çok önemli bir katkı sayılır.

Hume, serbest ticaretin, kaynakların daha rasyonel dağılmasını sağlayacağını savunmaktaydı. Ekonomi alanındaki önemli yazıları "Writings on Economics" (1752-58) adı altında toplanmıştır.

Başlıca Eserleri:

-- Dialogues Concerning Natural Religion, Indianapolis, Bobbs-Merrill, 1947.

-- Essays Moral, Political and Literary, London: Longmans, Green, 1882.

-- Writings on Economics, Madison, University of Wisconsin Press, 1955.

-- Hume on Religion, (R. Wollheim. ed.) London: Collins, 1963.

-- An Enquiry Concerning The Principles of Morals, 2nd ed, La Salle, Ill: Open Court, 1966.

-- Moral and Political Philosophy, New York: Hafner Pub. co. 1972.

-- A Treatise of Human Nature, Oxford: Clarendon Press, 1960.

-- Theory of Politics: Containing A Treatise of Human Nature Book III, parts I and II, and  Thirteen of The Essays, Moral, Political and Literary, Austin, University of Texas Press, 1953.

-- The Natural History of Religion, Calif Stanford, Stanford University Press, 1957.