BARON DE MONTESQUIEU,

KUVVETLER AYRILIĞI, 1748

montesq.jpg (2836 bytes)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Her devlette üç çeşit erk vardır: yasama erki, ülkenin kanunlarına bağlı olan şeylerle alakalı olarak yürütme erki ve vatandaşlarla ilgili kanunlara bağlı konularla alakalı olarak yürütme erki.

İlkine binaen prens ya da üst düzey kamu görevlisi geçici ya da daimi kanunlar yapar, daha önceden yürürlüğe konulan kanunları değiştirir veya ilga eder. İkincisine binaen savaşa ya da barışa karar verir, büyükelçileri atar ya da kabul eder, kamu güvenliğini tesis eder ve saldırılara karşı önceden hazırlık yapar. Üçüncüsü sayesinde, suçluları cezalandırır ya da bireyler arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar konusunda karar verir. Sonuncuyu yargı erki, diğerini ise basitçe yürütme erki olarak adlandırabiliriz.

Vatandaşların siyasi özgürlüğü, her bir ferdin görüşlerinden ortaya çıkan bir fikirdir. Bu özgürlüğe sahip olmak için bir kişinin diğer her hangi bir kişiden korkmayacağı şekilde devletin teşkil edilmesi zorunludur.

Yasama ve yürütme erkleri aynı kişide ya da aynı üst düzey kamu görevlilerinin organında birleşirse özgürlük ortadan kalkar, zira monark ya da senato zalimce kanunlar çıkaracak ya da bu kanunları müstebitçe uygulayacak korkusuyla büyük endişeler ortaya çıkar.

Yine, eğer yargı erki yasama ya da yürütme erkinden ayrılmazsa özgürlük olmaz. Yargı erki yasama erki ile birleşirse tebaanın yaşamı ve özgürlüğü keyfi kontrole maruz kalır ve bu durumda yargıçlar kanun yapan konumuna ulaşırlar. Eğer yürütme organı ile birleşirse yargıçlar şiddet ve baskı oluşturacak şekilde hareket ederler.

İster bir kişi, ister aynı organ, isterse asiller ya da halk olsun bu üç erki kullanırken bir amacı olmalıdır: kanun yapmak, kamusal kararları yürütmek ve fertler arasındaki davaları çözüme kavuşturmak.

Kaynak: C.Can Aktan ve İ.Yaşar Vural (Derleyen ve Çeviren) , Özgürlük Yazıları, Çizgi Kitabevi, 2003. (Metnin tercümesi Aktan ve Vural tarafından yapılmıştır. İzinsiz kullanılamaz.)

 J. Salwyn Schapiro, Liberalism-Its Meaning and History, London:1958. S.118-119. (Montesquieu, The Spirit of Laws, trans. Thomas Nugent, New York:1900, I., 182-183.)