ESKİ KURUMSAL İKTİSAT VE YENİ KURUMSAL İKTİSAT ARASINDAKİ FARKLILIKLAR VE BENZERLİKLER

Coşkun Can Aktan & Tarık Vural

 

Yeni kurumsal iktisat ile eski kurumsal iktisat arasındaki temel farklılıkları şu şekilde özetleyebiliriz.

İlk olarak eski kurumsal iktisatçılar bireyleri kurumların çerçevesinde davranan varlıklar olarak ele alırken, yeni kurumsal iktisat taraftarları bunun tam tersine iktisadi, hukuki, ve tarihsel kurumları bireylerin davranışlarıyla açıklamaya çalışmaktadırlar (Demir,1996:209). Gerçekten de yeni kurumsal iktisat açısından önemli olan, özellikle kurumsal değişimin ve bu değişim sürecinin bireylerin davranışları üzerinde meydana getirdiği tesirleri incelemektir.

İkinci olarak yeni kurumsal iktisat çok geniş bir alanı kapsayan bir düşüncedir. Eski kurumsal iktisat ise yeni kurumsal iktisat kadar geniş bir alana yayılamamıştır. Eski kurumsal iktisatçılar kendinden sonraki kuşaklar için çok ciddi bir entellektüel miras bırakmamışlardır.

Eski ve yeni kurumsal iktisat arasındaki bu farklara rağmen iki düşünce bazı ortak paydalara da sahiptir. Bunlardan ilki şudur: Hem eski kurumsal iktisadı savunanlar hem de yeni kurumsal iktisadı savunanlar iktisadın diğer sosyal bilimlerden (örneğin sosyoloji ve felsefe) daha fazla faydalanmasını savunmuşlardır. Onlara göre insan davranışlarını sadece iktisat bilimi ile açıklamak olanaksızdır. Bunun için insan davranışını inceleyen diğer bilimlerden azami ölçülerde yararlanılmalıdır.

İkinci olarak her iki düşüncede iktisadi olayları statik birer durum olarak görmemektedir. Onlara göre iktisadi hayatta dinamik bir yapı mevcuttur. Bu dinamik yapı iktisadi olayların statik bir süreç içerisinde değil, geleceğe uzanan tarihsel bir süreç içerisinde ele alınmasını gerektirmektedir.

Son olarak her iki yaklaşıma göre iktisat, metodolojik açıdan daha evrimci bir bilim olmalıdır.     

Yeni kurumsal iktisat ile ilgili bu kısa açıklamalarımızdan sonra şimdi de bu düşünce akımında önem arz eden bazı kavramları açıklamakta fayda görüyoruz.