TÜRKİYE'NİN iHRACAT REKABET GÜCÜ

Yükselen ekonomilerin ihracat performanslarının analiz edildiği önceki bölümlerde ifade edildiği gibi, Türkiye’nin ihracat performansı geçmiş yıllarda diğer yükselen ekonomiler gibi oldukça başarılı olarak nitelenebilir. İhraç ürünlerinin rekabet gücü, ülkenin toplam rekabet gücünü etkileyeceği düşüncesinden hareketle, Türkiye’nin uluslararası pazarlardaki başarısını etkileyen faktörlerin analizi önem kazanmaktadır.

Beş yıllık uluslararası ticaret performansı incelendiğinde, Türkiye’nin ihraç ettiği ürünlerin % 83.17’sinin dünya ihracat pazarının hızından daha hızlı hareket etmesi ve bu ürünlerin daha önceki tanımdan hareketle başarılı ve çok başarılı olarak nitelenmeleri, ülkenin ihracat ürünlerinin başarılı olduğunu göstermektedir. Türk ihraç ürünlerinin aynı yıllar içinde gerçekleştirdiği başarı (göreceli) hangi faktörlere bağlıdır? Bu faktörler Türk ihraç ürünlerini nasıl etkilemektedir? Başarılı, çok başarılı ya da başarısız ürünler nelerdir? Bu sorular Türk ihraç ürünlerinin uluslararası performanslarının daha ayrıntılı görülmesini sağlayarak, ülke sanayiinin ve devletin tercihlerinin doğruluğunu sınamak için etkin bir metot olarak kullanılabilir.

Araştırmanın yapıldığı dönem içinde Türkiye’nin ihraç tutarı en fazla olan 40 ürün ve bu ürünlerin rekabet gücü açısından başarısı Tablo 27’de gösterilmektedir. Tablodan da görüldüğü gibi bu ürünlerin büyük miktarı uluslararası alanda başarılı olurken, çok başarılı olarak nitelenebilecek ürün sayısının sınırlı olduğu görülmektedir.

Yapılan analiz sonunda Türkiye’nin ihraç ürünlerinin 431’i çok başarılı, 104’ü başarılı, 76’sı başarısız ve 76’sı da çok başarısız olarak nitelenmektedir. Çok başarılı (süper) olarak nitelenen ihraç ürünlerinin Türkiye’nin 5 yıllık ihracatında %57.2 oranında yer tutmaktadır. Başarılı ürünler % 26, başarısız ürünler % 11.1, çok başarısız ürünler de ihracatta %5.7 oranında paya sahiptir. Bu rakamlardan hareketle Türkiye’nin ihracat ürünlerinin performansının yeterli olduğu sonucuna varılabilir. Ancak Türkiye’nin ihraç ettiği ürünlerin, dünyanın ihracat büyüme hızı en fazla 100 ürünle karşılaştırıldığında çok da başarılı olmadığı, dünyayı izleyemediği ortaya çıkmaktadır. Örneğin, Türkiye, dünyanın en hızlı büyüyen 25 ürünü arasına sadece 2 ürün sokabilirken, 100 ürün arasında da 29 ürünle yeterli bir performans sergileyememektedir. Dünyayı izleme bakımından Türkiye’nin rekabet gücü yüksek bir ülke olduğu sonucuna varılmamaktadır. Tablo 27 Türkiye’nin ihraç ürünleri arasındaki çok başarılı, başarılı, başarısız ve çok başarısız olarak sınıflanan ürünlere örnek verilmektedir.

Tablo 27- Türkiye’nin İhraç Ürünleri ve Rekabet Güçleri

Sıra	SITC Kodu	Ürün	İhracat Tutarı (Milyon $)	YE İRG	D İHRG
1	6762	Demir bar, çubuklar	4531	¶	¶
2	8453	Örme kazak, jarseler	4168	«	«
3	8454	Tişörtler, yelekler	3390	¶	¶
4	0577	Taze, kurutulmuş kuru yemiş	2709	«	«
5	8442	Takım elbise, elbise, gömlek	2488	Ú	Ú
6	1211	İşlenmemiş tütün	2095	«	«
7	8448	İç çamaşır	1918	ò	Ú
8	8481	Deri kıyafetler	1844	Ú	Ú
9	7731	Yalıtılmış kablolar	1557	¶	¶
10	8426	Pantolon	1427	¶	¶
11	6584	Çarşaf Takımı	1251	ò	ò
12	8414	Diğer pantolon çeşitleri	1226	«	«
13	8415	Gömlekler	1214	«	«
14	0567	Hazır preslenmiş sebzeler	1204	¶	¶
15	6727	Yarı işlenmiş demir, 25%+c	1156	ò	ò
16	7611	Renkli televizyon alıcıları	1095	«	«
17	0542	Kuru bakliyat	1073	¶	¶
18	6761	Sarılmış demir levha	1022	¶	¶
19	8427	Bluz	1009	«	«
20	0575	Taze ve kuru üzüm	969	¶	¶
21	8462	Örme iç çamaşırı,	932	«	«
22	0589	Kutulu kuru yemiş ve meyveler	913	«	«
23	6794	Demir ve çelik borular	848	«	«
24	7843	Motorlu araç diğer parçaları	830	«	«
25	6518	Yün ipliği	829	¶	¶
26	6513	Pamuk ipliği	822	«	«
27	8447	Gömlek tarzı bluzlar	822	¶	¶
28	0012	Canlı koyun, keçi	797	Ú	Ú
29	7831	Toplu taşıma araçları	786	«	«
30	0484	Ekmek, pişirilmiş ürünler	773	«	«
31	0622	Şekerlemeler	772	«	«
32	7812	Yolcu taşıma araçları	759	«	«
33	6524	Diğer 85%+ pamuk kumaş 200g+	743	«	«
34	3344	Fuel oil	731	Ú	Ú
35	0461	Buğday unu	730	¶	«
36	0579	Taze ve kuru meyve	729	¶	¶
37	6592	Dokuma halı	711	¶	¶
38	6585	Perde	708	«	«
39	8428	İç çamaşır, gece çamaşırı	699	¶	¶
40	6612	Portlant çimento	683	«	«

«: Çok Başarılı ¶: Başarılı Ú: Başarısız ò: Çok Başarısız

Kaynak: Prof.Dr. C.Can Aktan, Yrd.Doç.Dr.Emin Çivi ve Yrd.Doç.Dr.İstiklal Y. Vural " İhracat Stratejisi", (II. Muhammet Külünk İhracat Araştırmaları Yarışması, Birincilik Ödülü.)