HASTALIĞIN ADI: VERGİ DIŞI PİYASA EKONOMİSİ
Hastalığın tanımı
Vergi dışı piyasa ekonomisi, hem vergi kaçakçılığı, hem de vergiden kaçınma dolayısıyla vergi dışı kalan işlem ve faaliyetleri incelemektedir. Vergi dışı piyasa ekonomisinin konusu “vergi” olmakla birlikte, bu hem yasal olmayan şekillerde (faaliyetini vergi dairesine bildirmeme, sahte belge tanzimi, naylon fatura kullanımı vs.) ortaya çıkan vergi kayıp ve kaçaklarını, hem de yasalarda yer alan boşluk ve sığınaklardan istifade ederek ve/veya bir takım vergi imtiyazlarından (istisna ve muafiyetler, götürü vergileme) yararlanarak ortaya çıkan vergi kayıplarını kapsamaktadır. Yasadışı ekonomik faaliyetlerden ( uyuşturucu satışı, tarihi eser kaçakçılığı, silah kaçakçılığı vs. ) elde edilen gelir ve servet de esasen vergi dışı piyasa ekonomisinin konusuna girmektedir.
Hastalığın ortaya çıktığı alanlar
Vergi dışı piyasa ekonomisi, hem yasal olan hem de yasal olmayan iktisadi faaliyet alanlarında ortaya çıkan bir hastalıktır.
Hastalığın nedenleri
Ağır vergi yükü,
Vergi denetimlerinin etkin olmaması,
Toplumda vergi ahlakı ve bilincinin yerleşmemiş olması,
Yasadışı faaliyetlerle etkin mücadele edilmemesi,
Belirli kesimlere vergi yasaları ile özel imtiyazlar sağlanması vs.
Hastalığın tedavisi
Vergi yükü bireylerin ve firmaların katlanabilecekleri düzeyde olmalıdır.
Belirli kesimlere yönelik özel vergisel imtiyazlar sağlanılmamalı; “kanun önünde eşitlik” ilkesi tam anlamıyla uygulanmalıdır.
Düz ve düşük oranlı vergiler uygulanmalıdır.
Yasadışı faaliyetlerle mücadele edilmeli ve etkin cezalar öngörülmelidir.
© C.C.Aktan. 2001.