HASTALIĞIN ADI:TALEP ENFLASYONU
Hastalığın tanımı
Ulusal ekonomide toplam talep ile toplam arz arasındaki dengenin bozularak, toplam talebin sürekli olarak artması ve mevcut arzın bu talebi karşılayamamasıdır.
Hastalığın ortaya çıktığı alanlar
Talep enflasyonu genel olarak mal piyasalarında toplam talepteki artışlar sonucu fiyat artışları şeklinde ortaya çıkan bir ekonomik hastalık türüdür.
Hastalığın nedenleri
Talep enflasyonu başlıca iki nedenden kaynaklanır: Toplam talebin toplam arzdan daha fazla artması veya bir başka ifadeyle toplam arzın mevcut talebi karşılayamaması. Talep enflasyonunu doğru teşhis etmek için ekonomide talep fazlalığı ve arz yetersizliğinin nedenlerinin iyi araştırılması gerekir. Kamu harcamalarının açık bütçelerle finansmanı, para arzının ekonominin likidite ihtiyacından daha fazla artırılması gibi nedenler toplam talep üzerinde dolaylı yönden etkili olur ve sonuçta fiyatlar genel seviyesini artırır. Toplam arzdaki azalmalar da ya doğal sebeplerden (örneğin; olumsuz iklim şartlarından, deprem, sel gibi doğal afetlerden vs) ya da devletin ekonomiye müdahale etmesi neticesinde işletmeler üzerinde oluşturduğu yüklerden (örneğin; ağır vergi yükü) kaynaklanır.
Hastalığın tedavisi
Mali ve parasal disiplin tesis edilmelidir. Açık finansmana son verilmeli ve para arzındaki artışlar mutlaka kontrol altına alınmalıdır.
Toplam arzın artırılmasına çalışılmalıdır. Bu çerçevede piyasa ekonomisi üzerindeki mali yükler (vergi vs.) ve regülasyonlar azaltılmalıdır.
© C.C.Aktan. 2001.