HASTALIĞIN ADI: ENFLASYON VERGİSİ

 

Hastalığın tanımı

Kamu harcamalarının vergilerin yanısıra para basma yoluyla finanse edilmesi durumunda ortaya çıkan bir ekonomik hastalık türüdür. Devletin para basması neticesinde tedavüldeki para hacmi genişleyerek enflasyona neden olur. Enflasyon ise mal ve hizmetlerin fiyatını artırdığından halkın satın alma gücünü azaltır. Bir başka ifadeyle enflasyon sonrasında enflasyon öncesine göre paranın satın alma gücü azalmış olur. Enflasyonun reel gelirler üzerindeki bu olumsuz etkisine “enflasyon vergisi” adı verilmektedir. Gerçekten de senyoraj yoluyla devlet bir tür gizli vergi uygulamış olmaktadır.

 

Hastalığın ortaya çıktığı alanlar

 

Merkez bankası bağımsızlığının tam olarak sağlanamamış olduğu tüm ülkelerde devlet senyoraj yetkisini keyfi olarak kullanarak enflasyon vergisi adı verilen hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir.

 

Hastalığın nedenleri

 

Hükümetlerin para basma yetkisini elinde bulunduran merkez bankası üzerinde baskı ve müdahalelerinin sözkonusu olması,

Merkez bankalarının para arzını ne şekilde ve hangi kurallar çerçevesinde artıracaklarına ilişkin anayasal ve yasal düzenlemelerin mevcut olmaması vs.

 

Hastalığın tedavisi

 

Merkez Bankalarının bağımsızlığını sağlayacak anayasal/yasal kural ve kurumlar oluşturulmalıdır.

Parasal anayasa , Para Kurulu (Currency Board) ya da başka formülasyonlar ciddi bir şekilde gözden geçirilerek parasal disiplin tesis edilmelidir.

© C.C.Aktan. 2001.