ÜNİVERSİTELERDE

“PERFORMANSA DAYALI GELİR SİSTEMİ” (PDGS) ÖNERİSİ

 

Prof.Dr.Coşkun Can Aktan

 

“Memleketin direği, temeli, sağlamlığı, esası ve kökü iki şeye bağlıdır. Bunlardan biri halkın hakkı olan kanun, diğeri de hizmette bulunanlara dağıtılan gümüştür.”

“..parayı görerek, hizmet edenlerin yüzleri gülmelidir.”

“Hangi bey askerini memnun etmezse, kılıç da kınından çıkmaz.”

Yusuf Has Hacib

 

“Bir Hun’u kendisinden beklenenden daha azını gerçekleştirdiği zaman asla ödüllendirmeyin...Kolay görevler için küçük ödüller verin. ..Büyük çabalar gerektiren değerli başarılar için büyük ödüller dağıtın”

Hun İmparatoru Attila[i]

 

Motivasyonun, takdir ve ödüllendirmenin mevcut olmadığı ve kurumsallaşmadığı bir organizasyonda yüksek performansa ulaşmak mümkün değildir. Performansta sıçrama ve atılım (breakthrough) elde etmek için takdir ve ödüllendirme sistemini kurum kültürünün ayrılmaz bir parçası haline getirmek gerekir.

Bu giriş niteliğindeki açıklamalardan sonra geliştirdiğim ve kısaca PDGS adını verdiğim sistemi açıklamaya çalışayım.

Performansa Dayalı Gelir Sistemi (PDGS) daha önce açıkladığım Akademik Performans Değerlendirme Sistemi (APDS) adı verilen bir sistemle eş anlı işleyecek bir öneridir.

PDGS, Akademik Performans Değerlendirme Sistemi çerçevesinde yeralan performans kriterleri esas alınarak bazı maddi ödüllendirmeler içermektedir.

Uygulanmasını önerdiğimiz ödüllendirmeler başlıca şunlardan oluşabilir:

Yabancı Dil Teşvik Primi

Merkezi yabancı dil sınavı sonuçları esas  alınarak bir prim oluşturulabilir. Örneğin, merkezi yabancı dil sınavından 75 ve üzerinde puan alan akademisyenlere aylık maaşlarına ek olarak iki ayrı başarı puanı  kategorisinde aylık maaşa ek olarak farklılaştırılmış bir ödeme yapılabilir.

Bilimsel Yayınlar Teşvik Primi

Uluslararası saygınlığı bulunan yayınevleri tarafından telif kitaplar ve editoryal kitaplar için yazarlarına veya kitabı yayına hazırlayanlara belirli bir teşvik primi verilebilir. Örneğin, Üniversitelerarası Kurul tarafından önceden duyurulan yayınevleri aracılığıyla uluslararası bilimsel kitap yazan akademisyenlere kitap başına 3000 ila 5000 Dolar arasında bir teşvik primi sağlanabilir. Burada teşvik pirimin çok az olmamasına dikkat etmek gerekir. Aynı şekilde editoryal kitaplar için de belirli tutarda bir teşvik sunulabilir. Burada yöntemle ilgili ayrıntılı esaslar (maktu bir teşvik primi ödenmesi, sayfa sayısı esas alınarak ödeme yapılması, yayınevlerinin kalitesi esas alınarak teşvik ödemesi yapılması vs ) rasyonel çabalarla sonuçlandırılabilir.

Önemli olan böylesine bir sistemin uygulamaya koyabilecek vizyona sahip  olmaktır.

Bu sistem ulusal yayınevleri tarafından yayınlanan kitaplar, hakemli dergilerde yayınlanan makaleler için ayrı ayrı uygulanabilir.

Kanaatimce APDS içinde yeralan kriterler için tek tek teşvik primleri belirlenmeli ve ilan edilmelidir. Böylesine bir uygulama akademik performansın yükseltilmesine çok olumlu katkılarda bulunacaktır.

Bu teşvik ve ödüllendirme araçlarının devlet üniversitelerine ilave bir maliyet yükleyeceği düşüncesi mantıklı değildir. Kanaatimizce herkes için aynı maaş ve ücret uygulaması doğru değildir. Yapılması gereken daha fazla çalışanın daha fazla ödüllendirilmesine imkan sağlayacak bir sistem kurmaktır.


 

horizontal rule

[i] Wess Roberts, Hun İmparatoru Attila, İst: İlgi Yayıncılık, 1989. s.91.