Yüksek
öğretimde akreditasyon; bir yüksek öğretim kurumunun ya da yüksek
öğretim kurumu tarafından uygulanmakta olan herhangi bir programın,
ulusal ve/veya uluslararası düzeyde belirli performans
standartlarına (kalite, verimlilik, etkinlik ve saire) sahip
olduğunu ortaya koymayı amaçlayan ve böylece yüksek öğretime talepte
bulunanlar ve aynı zamanda kamuoyu nezdinde güven tesis etmeye
yönelik bir sistemdir. Akreditasyon, hem yüksek öğretim kurumunun
kendi kendini dönemsel olarak değerlendirmesine (kurumsal
özdeğerlendirme) hem de yüksek öğretim kurumunun kurum-dışı bağımsız
akreditasyon ajansları tarafından dönemsel değerlendirilmesine imkan
veren bir gönüllü kalite güvence sürecidir. Bir başka ifadeyle,
yüksek öğretimde akreditasyon, akademik kalitenin iyileştirilmesi,
saydamlık ve hesap verme sorumluluğunun aracıdır.
Yukarıda
yaptığımız açıklamalar çerçevesinde yüksek öğretimde akreditasyon
kavramının unsurlarını ve temel özelliklerini şu şekilde
sıralayabiliriz:
·
Akreditasyon, yüksek
öğretim kurumlarının ve/veya programlarının performans standartları
yönünden kendi kendilerini değerlendirmelerine ve aynı zamanda
yetkili akreditasyon kuruluşlarınca dış değerlendirme yapılmasına
imkan veren bir sistemdir.
·
Akreditasyon, bir
yüksek öğretim kurumunun ve/veya programının genel olarak
güvenilirliğini ve tanınmasını sağlayan bir sistemdir.
Akreditasyon, ilgili kurumun ya da programın belirli mükemmeliyet
standartlarına sahip olduğunu belgeleyen saygın bir sertifikanın
verilmesi sürecidir.
·
Akreditasyon, bir
defaya mahsus yapılan bir işlem değildir, tam aksine uzun dönemlidir
ve periyodik iç ve dış değerlendirmelere dayanır.
·
Akreditasyon, yüksek
öğretim kurumunda kalitenin sürekli olarak geliştirilmesini
amaçlayan bir süreçtir. Akreditasyon, kalite güvencesi sağlayan bir
araçtır.
·
Akreditasyon, kalite
geliştirme dışında yüksek öğretim kurumunda dürüstlüğü (integrity)
ve etik standartları yerleştirmeyi amaçlayan bir sistemdir.
·
Akreditasyon,
yapılması gönüllü (isteğe bağlı) bir işlemdir, dışarıdan kamusal
otoritelerden bu sürece dahil olunması yönünde bir baskı ya da
zorlama sözkonusu değildir.
·
Akreditasyon kamusal
otoritelerce belirlenen düzenlemelerin aksine hükümet-dışı kontrol
mekanizmasının geçerli olduğu bir kendi kendine düzenleme
(self-regulation) sürecidir.
·
Akreditasyon, bir
kurumun belirli standartları karşılaması ve bunları tutarlı bir
şekilde sürdürmesidir.
·
Akreditasyon, akredite
edilmiş olan kurum ve programların, önceden tespit edilmiş
mükemmeliyet standartlarını karşılayacağını veya bu beklentileri
aşacağını garanti eder.
Makalenin
tamamı için bkz:
Coşkun Can Aktan &
Ufuk Gencel, Yüksek Öğretimde
Akreditasyon, içinde: C.Can Aktan,
Değişim Çağında Yüksek Öğretim, İzmir: Yaşar Üniversitesi
Yayını, 2007.